Kamienica Pod Gwiazdą
Kolekcja w Kamienicy Pod Gwiazdą obejmuje zabytki z Chin, Syjamu, Tybetu, Korei, Wietnamu, Indii i Japonii. Są to zarówno obrazy, drzeworyty, brązy, rzeźby kamienne oraz drewniane, jak i wyroby z kamieni półszlachetnych, ceramika i tkanina. Wśród wyrobów z brązu są nie tylko rzeźby, ale i obiekty użytkowe, z takich okresów historycznych jak panowania dynastii: Shang-In (1600-1027 r.p.n.e.), Han (206 r.p.n.e.-220 r.n.e.), Tang (618-907), Sung (960-1279), Juan (1280-1368), Ming (1368-1644), sięgając aż do wieku XVIII. Cenną grupę stanowią również, datowane na XI-XIII w., kamienne stele indyjskie, związane z kultem dziainizmu, przedstawiające tirthankarów - nauczycieli i przywódców duchowych. Zabytki związane z tym kultem są rzadko spotykane w polskich muzeach. Ciekawa jest również hinduska stela świątynna z postaciami bliźniaczych bóstw Aświnów, wykonana w Nepalu lub na pograniczu z Ladakh. Warto zwrócić uwagę na figurki ludzi i zwierząt oraz drobne naczynia wykonane z kolorowych kamieni półszlachetnych takich jak: steatyt, nefryt, agat, lapis lazuli. Są to wyroby chińskie, których pochodzenie datowane jest począwszy od panowania dynastii Ming, aż po wiek XIX. Z kolei w zespole ceramiki znajdują się wyroby chińskie, japońskie, koreańskie oraz wietnamskie. Najstarsze obiekty to przede wszystkim gliniane, glazurowane figurki grobowe, pochodzące z okresu panowania dynastii Tang. Oprócz wyrobów posiadających przede wszystkim wartość artystyczną, znajdują się także obiekty o niezaprzeczalnej wartości historycznej. Należą do nich porcelanowe wyroby, z wyrytymi symbolami i numerami inwentarza kolekcji króla Augusta II Sasa (tzw. numery Johanneum). Oznaczenia te umieszczone są na ceramice chińskiej (dynastia Qing), jak i japońskiej w typie Imari. Niewielki, odrębny zespół stanowią pochodzące przeważnie z XVIII i XIX w., ozdobne tkaniny, w tym emblematy mandaryńskie - naszywki na szaty, będące symbolem rangi chińskich urzędników cesarskich. W kolekcji znajdują się również stroje, przede wszystkim kimona i pasy obi, ale także przedmioty codziennego użytku, jak japońskie klapki gata, parasole oraz różnego rodzaju puzderka i pojemniki pokryte laką. Do kolekcji należą również XIX-wieczne meble chińskie. Niezwykle interesującą częścią kolekcji są drzeworyty japońskie. W zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu znajdują się drzeworyty, które powstały w najważniejszym ośrodku drzeworytniczym - w Edo, stolicy ówczesnej Japonii. Kolekcja obejmuje 29 obiektów, w tym 3 tryptyki oraz zwój typu kakiemon (pionowy), w który zostały wmontowane trzy prace. Kolekcja nasza obejmuje przede wszystkim twórczość szkoły Utagawa, która dominowała w Edo, zwłaszcza od końca XVII wieku. Są to prace takich artystów jak: Toyokuni I (1769-1825?), Kunisada (1786-1865), Kunisada II (1823-1880), Kuniyoshi (1797-1861), Yoshitora (działał w latach 1850-1880), Yoshiiku (1833-1904). Oprócz nich w naszych zbiorach znajdują się prace Isody Kory?saia (tworzył w latach 1760-1780), Kikugawy Eizana (1787-1867), Katsukawa Shunsh? (1729-1792), Katsukawa Shuntei (1770-1820).
Na drzeworytach przedstawione zostały postacie historyczne, jak choćby mnich Saigyo (wł. Sato Yoshikyo, 1118-1190), który uważany jest za jednego z najwybitniejszych poetów okresu Heian, czy Ashikaga Yoshimasa (1436-1490; shogun w latach 1449-1473), którego rządy przeszły do historii, jako okres rozwoju kultury i sztuki. Sportretowani zostali także legendarni, bohaterscy samurajowie. Wiele drzeworytów nawiązuje do literatury i legend. Przykładem ilustracji legendy może być praca Utagawy Kuniyoshi "Fujikawa" z cyklu "53 stacje na trakcie T?kaid?", nawiązująca do historii Fujikawy Mizuyemona. Do literatury zaś nawiązują drzeworyty Utagawy Kunisady: "Pan Hikaru bawi się nad brzegiem morza", który przedstawia bohatera słynnej powieści Murasaki Shikibu "Opowieść o księciu Genji" (Genji - monogatori), powstałej na początku XI w., czy "Hizen", nawiązujący do sztuki teatru n? autorstwa Motokiyo, napisanej około 1410 roku. Na drzeworytach przedstawione są również słynne miejsca, jak choćby Futami-ga-ura w Ise ? skały zwane ?mąż i żona? o dziwnym kształcie, połączone sznurem shimenawa, oznaczającym boskość.
Jednym z ważniejszych tematów drzeworytów japońskich były przedstawienia związane z teatrem kabuki. Znajduje to odzwierciedlenie również w naszej kolekcji. Sportretowani zostali najsłynniejsi aktorzy: Iwai Hanshir? IV (1747-1800), Segawa Kikunoj? III (1751-1810), Matsumoto K?shir? IV (1737-1802), Matsumoto K?shir? V (1763-1838), Arashi Hinasuke VII (?-luty 1872), Ichikawa Danj?r? V (1741-1806), Osagawa Tsuneyo II (1753-1808), Band? Mitsugor? (1750-1829), Otani Hiroji III (1746-1802), Ichikawa Omez? I (działał 1781-1833), Nakamura Shikan IV (1831-1899) i Sawamura Tanosuke III (1845-1878). Wyjątkowym drzeworytem w tej tematyce jest tryptyk autorstwa Utagawy Toyokuniego I przedstawienie w teatrze kabuki Kawarazakiza z 1793 roku. Jest to scena z noworocznego przedstawienia z 1793 roku ze sztuki "Gozen Gakari Sum? Soga". Przedstawienie zawierało pierwszą w historii teatru kabuki scenę tachimawari (czyli stylizowana walka na scenie nazywana ?sam przeciw wszystkim?). Sztuka dotyczy historii braci Soga, jaka miała miejsce w epoce Heian (794-1192). Jej kanwę stanowią wydarzenia autentyczne: 28 maja 1193 dwaj bracia rodu Soga: Gor? Tokimune (1172-1193) i J?r? Sukenari (1174-1193) zabili Kud? Saemon?a Suketsune, który zamordował ich ojca w 1175 roku. Zemsta dokonała się podczas przyjęcia po polowaniu u podnóży góry Fuji.
Innym, obok teatru kabuki, popularnym tematem były portrety pięknych kobiet. W naszej kolekcji najwybitniejszym przykładem jest praca Utagawy Toyokuniego I "Dama grająca na koto". Wyjątkiem w toruńskim zbiorze drzeworytów jest niewątpliwie praca Utagawy Kuniyoshi "Dwa koty w kimonach" z cyklu "Modne kocie zabawy". Jest to scena z teatru kabuki, gdzie w rolach aktorów, grających postać kobiety i mężczyzny, "obsadzone" zostały koty. W kolekcji znajduje się również zbiór ponad 40. drzeworytów i ksylografów tybetańskich, pochodzących z XVIII w. Przedstawiają one m.in. Buddę, Bodhisthwów, bóstwa, mnichów i lamów. Zbiór uzupełniają obrazy w formie zwojów pionowych, m.in. z okresu panowania dynastii Ming (głównie pejzaże i sceny rodzajowe), a także dwie prace sygnowane przez Qi Baishi (1864-1957), przedstawiające winogrona oraz, tak często malowane przez artystę, krewetki. Niemal połowa kolekcji prezentowana jest na wystawie stałej Świat Orientu w Kamienicy pod Gwiazdą, Rynek Staromiejski 35. Z ekspozycji wyłączone są, ze względów konserwatorskich, zabytki papierowe, zdobione laką i tkaniny.
do góry 
