Twórcy     Zespoły    Instytucje   

Wydarzenia    Organizacje    O nas   

Kontakt   

Dom Mikołaja Kopernika zajmuje dwie gotyckie kamieniczki przy ul. Kopernika 15/17. W przeszłości należały one do krakowskiego kupca Mikołaja Kopernika, który przybył do Torunia około 1456 r. i tu ożenił się, z pochodzącą z patrycjuszowskiej rodziny Barbarą Watzenrode, wchodząc w ten sposób do elity naszego miasta. Domy te są uważane za przypuszczalne miejsce narodzin Astronoma, bowiem do Mikołaja Kopernika (seniora), który był ławnikiem sądu Starego Miasta,  należało kilka kamienic w tej części miasta.  Niestety, w ciągu następnych wieków zatarła się pamięć, w której  przyszedł na świat jego najmłodszy syn Mikołaj ? przyszły astronom. Wśród historyków  toruńskich,  od prawie stu lat,  trwa dyskusja na temat rzeczywistego miejsca jego urodzin. Początkowo typowano kamienicę przy ul. Kopernika 40. Oglądał ją Napoleon i Chopin, przez kilkadziesiąt lat była ona siedzibą niemieckiego Towarzystwa Coppernicus-Verein. Ostatnio, nie wykluczając domów zajmowanych przez Muzeum,  przypuszcza się, że miejscem urodzin Mikołaja Kopernika była nieistniejąca już kamienica przy Rynku Staromiejskim 36.
Kamienice należące do Muzeum, po przeprowadzonych pracach konserwatorskich, tworzą wspaniały kompleks gotycki, wyróżniający się nie tylko urodą ale również  jednością stylistyczną. Umożliwiło to stworzenie muzeum epoki Kopernika, w którym odwiedzający je goście mogą zapoznać się z:  życiem i dziełem Mikołaja Kopernika, z wnętrzami mieszczańskimi od XVI do  XIX w. , z wyglądem  średniowiecznego Torunia (makieta) oraz z piernikarstwem toruńskim.

Kamienica mieszczańska przy ul. Kopernika 15 jest zaliczana  do najpiękniejszych gotyckich  domów mieszczańskich na terenie północnej Polski. Reprezentuje popularny w XV w. typ domu-składu, charakterystyczny dla miast leżących wzdłuż południowych wybrzeży Bałtyku, będacych członkami Hanzy (związku miast kupieckich).  W kamienicy zachowało się  szereg elementów XIV-wiecznych ( fragmenty kamiennych murów w piwnicach, unikalna więźba dachowa oraz ściana między kamienicą nr 15 i 17, do wysokości pierwszego piętra). Jej obecny wygląd ukształtował się w wieku XV. W  wyniku wcześniejszych przebudowań powstała kamienica dwupiętrowa, trójosiowa, ze szczytem schodkowym, z wewnętrznym podziałem na dwa trakty.  W trakcie pierwszym, od ulicy, znajdowała się wysoka sień, w trakcie tylnym - izba i wąski korytarzyk, prowadzący na dziedziniec. Charakterystyczną cechą tego podziału było to, iż w każdym z traktów,  w pomieszczeniach parteru i pierwszego piętra, stropy były osadzone na różnych wysokościach.
Wspaniała, bogato zdobiona elewacja frontowa pochodzi z  lat dwudziestych XV w. Do końca XV wieku przed kamienicą istniało przedproże, którego ślady możemy obserwować na południowej ścianie piwnicy. W czasie prac konserwatorskich, prowadzonych pod koniec 1972 roku, wyburzono XIX-wieczne ściany działowe i  przywrócono kamienicy jej dawny układ.  Pozwoliło to nie tylko wyeksponować zachowany wystrój poszczególnych wnętrz,  ale również umożliwiło pokazanie ich pierwotnej funkcji.
W wysokiej sieni, w okresie średniowiecza, skupiało się życie rodziny mieszczańskiej.  Tu  przygotowywano potrawy  (zachował się kąt kuchenny), czasem spano.   Z wysokiej sieni można było zejść do piwnic, wyjść korytarzykiem na dziedziniec, a także schodami  udać się do pomieszczeń na wyższych piętrach.  Pod koniec XVI w., wzdłuż ściany południowej zbudowano galeryjkę, na której od spodu zachowała się oryginalna  polichromia z tego okresu. Wysoka sień nabrała reprezentacyjnego charakteru. Załatwiano w niej transakcje handlowe.  Po stronie zachodniej, zbudowano 2 pokoiki. Dolny pełnił funkcję podręcznego pomieszczenia dla kuchni;  górny, tzw. nadwieszona izdebka, był  pokoikiem dla służby lub  kantorem kupca. W XVIII w. strop, zewnętrzne  ściany nadwieszonej izdebki oraz balustradę klatki schodowej pokryto polichromią.
Izba na parterze w tylnym trakcie ? posiada wystrój z XVI-wieczny (strop brusowy ozdobiony XVIII-wieczna polichromią). Meble, rzemiosło oraz malarstwo  pochodzą z XV ? XIX w. Najcenniejszymi obiektami są: szafa gdańska z przełomu XV i XVI w., stojąca na ścianie wschodniej, oraz obraz ?Madonna w wieńcu róż?.
W trakcie frontowym 1. piętra  początkowo były pomieszczenia magazynowe. Świadczy o tym brak tynków na ścianach, osadzenie belek stropowych na murłacie oraz brak polichromii. Pod koniec XVI w. wydzielono izdebkę wschodnią, w której obecnie mieści się pracownia uczonego, wyposażona w meble z XVI ? XVIIIw., kopie przyrządów Witelona ? pierwszego przed Mikołajem Kopernikiem - uczonego o randze europejskiej, XVII-wieczny globus Ziemi oraz trzy XVII-wieczne portrety uczonych  ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie.
W izdebce zachodniej urządzono sypialnię z łożem baldachimowym. Najciekawszym meblem w tym pomieszczeniu jest szafa z połowy XVII w., ozdobiona scenami z życia Chrystusa. W pokoiku znajdują się 2 dwie wnęki, które poprzez założenie późnobarokowych drzwiczek zamieniono na szafki ścienne. Z XVIII w. w pochodzi okienko, wmontowane w południową ściankę izdebki,  które miało doświetlać klatkę schodową.
Salon z białym stropem - W związku ze zmianą funkcji wysokiej  sieni, życie  rodzinne przeniosło się do izby w II trakcie oraz na I piętro tylnego traktu- do tzw. świetlicy, która była pomieszczeniem nieco niższym, a przez to cieplejszym. Z XVI wieku  pochodzą: odkrywka polichromii przedstawiająca winorośl oraz wnętrze kominka. Na ścianie południowej, obok drzwi do biur, znajduje się niewysoka wnęka półkoliście sklepiona, zamurowana w XVI w.? w przeszłości wyjście na zewnętrzną klatkę schodową, którą można było zejść na dziedziniec. W XVIII w. pomieszczenie to gruntownie zmodernizowano. Ściany pokryto klasycystycznymi polichromiami, dawny strop zamalowano białą farbą ? stąd nazwa określająca to pomieszczenie.  Salon został wyposażony w meble z epoki, ściany ozdobiono XVIII-wiecznymi portretami.  W etażerce znajdują się XVII i XVIII w. starodruki, przyrządy astronomiczne i matematyczne, wśród nich cyrkiel Jana Heweliusza z 1638 r.

do góry