Grupa Zero-61

Studencka grupa artystów fotografii

Data powstania: 1961


Grupa „Zero-61” działająca w latach 1961-1969, należała do najbardziej znanych i cenionych zarówno w Toruniu jak i całej Polsce.


Tworzyli ją:
Czesław Kuchta
Lucjan Oczkowski
Józef Robakowski
Andrzej Różycki
Jerzy Wardak


Początkowo był to luźny związek studentów, których pasją była fotografia, bez jasno sprecyzowanego profilu. Grupa postanowiła fotografię zacząć „od zera” i stąd zresztą wzięła się nazwa – Grupa „Zero-61”.
Z grupą związani byli też: Roman Chomicz, Wiesław Wojczulanis, Jan Siennik, Wojciech Bruszewski, Roman Dąbek, Michał Kokot, Andrzej Mikołajczyk i Janusz Żernicki.
Pierwsza wspólna wystawa, na której zaprezentowano 50 prac pięciu autorów, miała miejsce w listopadzie 1961 r.
Młodzi artyści zaczęli odnosić pierwsze sukcesy (np. trzy najwyżej nagrody na I Festiwalu Studenckiej Fotografii Artystycznej), co spowodowało zainteresowanie mediów.
Z okazji pięciolecia działalności grupa zorganizowała wystawę retrospektywną, będącą podsumowaniem artystycznego dorobku. Było to sześćdziesiąt pięć fotogramów zaprezentowanych na dziedzińcu Collegium Maius. Jednocześnie młodzi artyści zaczęli odnosić indywidualne sukcesy, otrzymując nagrody i wyróżnienia na międzynarodowych festiwalach fotograficznych.
Ostatnia wielka wystawa Grupy Zero-61 odbyła się w opustoszałej „Kuźni” przy ul. Podmurnej 32 i oznaczała zakończenie istnienia grupy.
Członkowie Grupy Zero-61, aby zachować niezależność twórczą, nie należeli do oficjalnych związków twórczych – działali niejako na marginesie ówczesnej polityki kulturalnej. W latach 1964-1969 twórcy spotykali się w pracowni Czesława Kuchty w Pracowni Konserwacji Zabytków przy ul. Rabiańskiej, która stała się swego rodzaju salonem artystycznym. Grupa nie miała jakiegoś programu, jednak charakterystyczną cechą twórczości jej członków było ciągłe eksperymentowanie i poszukiwanie nowych rozwiązań formalnych, a nawet i technicznych. Jedną z najczęściej stosowanych przez młodych artystów technik był fotomontaż, który łączono z solaryzacją, izohelią, barwnym reliefem.
W 1962 r. Grupa Zero-61 zorganizowała pierwszy Ogólnopolski Festiwal Fotografii Studenckiej w Toruniu, który stał się okazją do spotkania z Urszulą Czartoryską, Zofią Rydet, Edwardem Hartwigiem czy grupą fotograficzną "Stodoła" z Warszawy,
W 1969 r. Robakowski, Różycki i Mikołajczyk założyli Grupę Zero-69, która zapoczątkowała Warsztat Formy Filmowej. Większość artystów z Grupy Zero-69 należała też do klubu filmowego „Pętla”
„Wartość fotografii grupy "Zero 61" polega na interesujących innowacjach w dziedzinie technologii fotografii, w tym w technice fotomontażu (Wardak, Robakowski, Kuchta, Kokot) i technice barwnego reliefu (Kuchta). W twórczy sposób odwoływali się do pop-artu (Mikołajczyk) i do realności życia łącząc je z tradycją malarstwa młodopolskiego (Różycki). Sięgali także po fotografie rodzinne i anonimowe (Różycki) przeprowadzając na odbitkach odrębne, unikatowe zabiegi i interwencje polegające na specyficznym wywoływaniu odbitki, malowaniu jej, czy nawet darciu emulsji (Różycki). W związku z tym ich prace zapowiadały zarówno "fotografię inscenizowaną" lat 80. i 90., jak też nurt związany z postmodernistyczną koncepcją fotografii, odwołujący się do cytowania zarówno dzieła malarskiego, jak też fotograficznego oraz poszukiwania sfery sacrum” - Krzysztof Jurecki, Muzeum Sztuki w Łodzi, sierpień 2004. Culture.pl http://www.culture.pl/baza-sztuki-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/grupa-zero-61


Źródło:
- Toruńska grupa fotograficzna „Zero-61”. Przypomnienie, Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Okręgowe w Toruniu, Toruń 2001.
- Culture.pl www.culture.pl/baza-sztuki-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/grupa-zero-61
- Artur Howzan, Studencki twórczy ruch kulturalny, w: Rocznik Toruński, t. II, Towarzystwo Miłośników Torunia, Toruń, 1967 


Zobacz także:

do góry