Poetka, dramatopisarka, tłumaczka, kierownik literacki Teatru im. Wilama Horzycy
Data urodzenia: 1909
Miejsce urodzenia: Ramenskoje k. Moskwy
Data śmierci: 20 VIII 1959, Toruń
Dyplom: Uniwersytet Warszawski, romanistyka, 1936 r.
Córka rosyjskiej śpiewaczki operetkowej i aktorki Olgi Szabelnikowej (niektóre źródła podają nazwisko matki Kowalska) oraz reżysera teatralnego z pochodzenia Polaka. Atmosfera tak artystycznego domu wywarła ogromny wpływ na późniejsze zainteresowania Bychowskiej. Po wybuchu rewolucji przeniosła się wraz z matką do Warszawy, gdzie ukończyła szkołę średnią oraz rozpoczęła studia romanistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Bychowska miała bowiem ogromne zdolności lingwistyczne – biegle posługiwała się rosyjskim, bułgarskim, czeskim, hiszpańskim, niemieckim, włoskim i portugalskim. Zaczęła zresztą od pracy tłumacza publikując drobne utwory w warszawskiej Tęczy i Naokoło Świata. W czasie wojny pracowała w tzw. kolonii hiszpańskiej, z którą ewakuowała się do czeskiej Pragi w 1944 r. W Czechosłowacji przebywała do 1948 r. – najpierw w Karlowych Warach, a następnie w Pradze, w poselstwie Peru i Argentyny. W tym czasie powstały literackie opracowania miejscowych legend i podań: Piotr Wielki w Karlovych Varach oraz Karlowarskie legendy. Z przyczyn politycznych została w 1948 r. zwolniona z pracy i odesłana do Polski. Zamieszkała w Toruniu, w którym pozostała aż do śmierci. Dzięki pomocy prof. Konrada Górskiego została zatrudniona jako lektorka j. hiszpańskiego na UMK.
W latach 1956-1959 była kierownikiem artystycznym obecnego Teatru im. Wilama Horzycy (wówczas Państwowy Teatr Ziemi Pomorskiej).
W międzyczasie nawiązała współpracę z miejscową prasą oraz rozgłośnią Polskiego Radia. Pisała recenzje, dramaty, humoreski, wiersze, felietony, sztuki dla teatrów lalkowych, tłumaczenia z j. bułgarskiego, czeskiego, hiszpańskiego i rosyjskiego. Wspólnie z Tadeuszem Petrykowskim napisała sztukę historyczną Krzyż i jaszczurka, która nawiązywała do wydarzeń toruńskich z 1454 r. poprzedzających wojnę trzynastoletnią.
Używała pseudonimu Jan Wujek.
Pochowana na cmentarzu św. Jerzego w Toruniu.
Dorobek literacki
1946 - Piotr Wielki w Karlovych Varach
1948 - Karlowarskie legendy
dla Baja Pomorskiego powstały:
1955 – O pszczółce leniuszce
1956 – Zaczarowana złotówka
1957 – O dziadku rybaku i lisie łajdaku
1955 – Krzyż i jaszczurka (wspólnie z Tadeuszem Petrykowskim)
1955 – U wód Karlsbadu
1956 - Piórko białego gołębia
1959 – Trójgraniasty kapelusz1969 – Poezje (wydane przez Towarzystwo Bibliofilów Toruniu)
Utwory w rękopisie (w zbiorach Książnicy Kopernikańskiej):
Oszustka, Sprawa Janka Kotuby, Pierwsza suknia balowa, Powrót, Turystka
Nagrody
1952 – Nagroda Ministerstwa Kultury i Sztuki
1955 – U wód Karlsbadu – nagroda na ogólnopolskim konkursie im. A. Mickiewicza
1956 - Piórko białego gołębia - I nagroda na ogólnopolskim konkursie sztuk dramatycznych dla teatrów lalkowych
Bibliografia:
- Janusz Kryszak, Helena Bychowska (1909-1959), w: Toruńscy twórcy nauki i kultury (1945-1985), pod. Redakcją Mariana Biskupa i Andrzeja Gizińskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Poznań-Toruń, 1989
- Artur Hutnikiewicz, Helena Bychowska, w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, tom I, pod redakcją Stanisława Gierszewskiego, Wydawnictwo Gdańskie, Gdańsk, 1992
- Jan Bełkot, Helena Bychowska, w: Toruński Słownik Biograficzny, tom II, pod redakcją Krzysztofa Mikulskiego, Towarzystwo Miłośników Torunia, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń, 2000
- Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945-1994. Materiały do biografii, pod redakcją Sławomira Kalembki, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, 1995
- Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, pod redakcją Zbigniewa Raszewskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1973
Zobacz także:
do góry 
