Twórcy     Zespoły    Instytucje   

Wydarzenia    Organizacje    O nas   

Kontakt   

W Domu Eskenów, który jest częścią Muzeum Okręgowego, mieści się  Dział Historii i Dziejów Miasta Torunia, wydzielony został ponad 40 lat temu w strukturze Muzeum. Obejmuje zbiory historii średniowiecznej i nowożytnej, historii najnowszej, militariów oraz Gabinet Numizmatyczny.
W zbiorach historii średniowiecznej i nowożytnej gromadzone są przede wszystkim muzealia związane z Toruniem: miejskie tłoki pieczętne od XIII do XX w., tłoki pieczętne toruńskich cechów i osób prywatnych, odciski lakowe oraz tłoki i plomby określające jakość sukna; chorągwie i sztandary cechowe i miejskie oraz organizacji kombatanckich, młodzieżowych i katolickich, także z terenów Pomorza Wschodniego; ikonografia i kartografia miasta oraz medale. Znajdujące się do tej pory w zbiorach zabytki archeologiczne pochodzące z badań i nadzorów na terenie miasta oraz detale architektoniczne z zamku krzyżackiego przekazane zostały do Działu Archeologii.

W zakresie historii najnowszej gromadzone są muzealia dokumentujące życie polityczne, społeczne i kulturalne oraz gospodarcze Torunia i jego regionu począwszy od XIX w. Zbiory liczą już ponad 9 tys. obiektów, podzielonych na dokumenty (urzędowe, organizacyjne, osobiste, a także listy, relacje, szczególne egzemplarze gazet i czasopism, obwieszczenia i mapy), ikonografię (fotografie, pocztówki), falerystykę (odznaczenia i odznaki, medale okolicznościowe i pamiątkowe, oznaki rozpoznawcze oraz emblematy) i zbiór ogólny (m.in. obrazy, plakaty, sztandary, mundury i sprzęt żołnierski). Ważniejsze kolekcje to: Wojsko w Toruniu i woj. pomorskim (II RP); Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół"; "Steinboriana" - dokumenty i fotografie związane z osobą dr. Ottona Steinborna, pierwszego burmistrza Torunia po 18 I 1920 r., senatora RP; II wojna światowa: martyrologia, Polska Armia Powstania - dokumenty, Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie; pamiątkowe odznaki wojskowe, pocztówki toruńskie.

Zbiór militariów obejmuje kolekcje broni europejskiej i orientalnej, w skład których wchodzą: broń sieczna, broń palna krótka i długa, broń obuchowa, uzbrojenie ochronne i oporządzenie jeździeckie. Do najcenniejszych należą egzemplarze mieczy średniowiecznych, mieczy dwuręcznych i katowskich, muszkiet i pistolety z zamkami kołowymi z XVI i XVII w. oraz XIV-wieczny szyszak stożkowy. Wyjątkową kolekcją w zbiorze są pamiątki masońskie lóż polskich, a także niemieckich i angielskich. Uwagę zwraca tu niemal kompletny zestaw szarf i przywieszek warszawskiej loży "Wolność Przywrócona" z okresu 20-lecia międzywojennego oraz korespondencja toruńskiej loży "Zum Bienenkorb".

Historia zbiorów Gabinetu Numizmatycznego sięga 2. poł. XIX w. Wtedy to dwa toruńskie towarzystwa naukowe - niemieckie Coppernicus-Verein oraz polskie Towarzystwo Naukowe w Toruniu - w ramach swojej działalności gromadziły także numizmaty. W 11 lat po odzyskaniu wolności przez miasto (1931) zbiory zostały scalone w ramach Muzeum Miejskiego. Wywiezione pod koniec II wojny światowej do Niemiec, powróciły w stanie niekompletnym. Swoją chronologią zbiór sięga niemalże pierwocin pieniądza - najstarszą monetą w kolekcji pozostaje stater Eginy z lat 650-600 przed Chrystusem. Niemniej cenny jest zbiór monet wybijanych w mennicach władztwa krzyżackiego, a następnie Prus Królewskich, głównie w mennicy toruńskiej. Ważnym składnikiem, szczególnie do badań naukowych, są skarby. Poczynając od wczesnośredniowiecznych aż do nowożytnych, stanowią pole do badań nad kulturą materialną, życiem gospodarczym a także politycznym. Poszczególne zespoły zbioru eksponowane były na wystawach obrazujących dzieje mennicy toruńskiej, udział pieniądza w życiu codziennym poprzez jego funkcjonowanie na rynku lokalnym, a także jako nośnika wartości kulturowych.
Wyjątkowej wartości cymelium w zbiorach działu jest kolekcja sumeryjskich tabliczek glinianych z pismem klinowym, druga tego rodzaju w Polsce.
Zbiory Działu Historii i Dziejów Miasta Torunia liczą łącznie około 68 tys. obiektów.
Dział ten prezentuje swoje zbiory na ekspozycjach stałych: "Dawny Toruń. Historia i rzemiosło artystyczne 1233 - 1793" (zorganizowanej wspólnie z Działem Sztuki), "Militaria europejskie od średniowiecza do początków XX w.", "Toruń 1793-1920. Miasto pogranicza" oraz "Mennice i monety toruńskie".

W budynku tym eksponowane są wystawy stałe oraz czasowe. "Odkrywanie przeszłości" to stała ekspozycja o charakterze archeologicznym. Zaprezentowano na niej historię najstarszego osadnictwa, które rozwinęło się na obszarze ziemi chełmińskiej, dobrzyńskiej, części południowej Pomorza Gdańskiego, Pałuk i północnej części Kujaw. Ramy czasowe obejmują okres od około 10 tys. lat p.n.e. do poł. XIII w. Kolejna wystawa zatytułowana "Toruń 1793-1920. Miasto pogranicza", prezentuje ponad tysiąc eksponatów, świadczących o roli miasta funkcjonującego w ramach Królestwa Pruskiego, Księstwa Warszawskiego, a także Cesarstwa Niemieckiego. Również stałą wystawą jest ekspozycja "Militaria - od średniowiecza do początków XX w." Zaprezentowano na niej fragment kolekcji militariów ze zbiorów toruńskiego muzeum, na który składają się miecze (bojowe, katowskie), broń biała długa i krótka (szable, kordziki, kordelasy), broń palna (wojskowa, myśliwska, sportowa).

do góry