Adres: Toruń, ul. Poznańska 191/199, torun.fortyfikacje@gmail.com
Telefon: 607 054 249, 660 523 236
Adres WWW: http://www.torun.fortyfikacje.pl/
Toruńskie Towarzystwo Fortyfikacyjne powstało w styczniu 2008 r. z inicjatywy ludzi związanych z Doświadczalną Baterią AB IV od kilku lat wspólnie pracujących nad rewitalizacją obiektów fortecznych i budową Skansenu Fortyfikacji Pancernej Twierdzy Toruń. Celem Towarzystwa jest badanie, ochrona i popularyzacja budowli fortecznych, a także wszelkich obiektów z nimi związanych. W szczególności uwaga Towarzystwa skupiona jest wokół idei skansenu fortecznego tworzonego wokół Baterii AB IV. Zwiedzanie odbywa się w pierwszą i trzecią niedzielę miesiąca w godz. od 10 do 14. Bateria znajduje się na Podgórzu przy ul. Poznańskiej. W środku prezentowane są wystawy: Rozwój fortyfikacji nowożytnej przygotowana przez Marcina Wichrowskiego, STALAG XXA, XXC/malarstwo obozowe autorstwa Franka Whettona oraz Pojazdy Wojska Polskiego 1939-45 przygotowana przez Jarosława Wróbla.
Zarząd
Tomasz Iwaszkiewicz - prezes
Tomisław Kalembka – wiceprezes
Michał Lipka – sekretarz
Jędrzej Iżycki – skarbnik
Komisja Rewizyjna
Zbigniew Kubik – przewodniczący
Przemysław Olszyński – wiceprzewodniczący
Krzysztof Kawa – sekretarz
Sąd koleżeński
Jarosław Massloch
Wojciech Sołtysiński
Kazimierz Lewandowski
Członkowie
Urszula Wencel zał.
Artur Massloch zał.
Paweł Wróblewski IX 09 r.
Przemek Łukomski XI 09 r.
Piotr Ochociński V 10 r.
Tomasz Sokołowski VI 10 r.
Kazimierz Paprocki VIII 10 r.
Przemysław Kowalski VIII 10 r.
Bateria powstała w latach 1895 - 1896 (montaż wieży w 1896 r.) wg projektu Komitetu Inżynierskiego sztabu Generalnego z dnia 24 VII 1895 r. Stanowiła ona obiekt doświadczalny, z możliwością rozbudowy do dwuwieżowej formy, na którą składały się dwa stanowiska wież i pancerna kopuła obserwacyjna. Eksperymentalny charakter wskazuje na bezpośrednie powiązanie z poligonem artyleryjskim. Obiekt miał na celu praktyczne przetestowanie funkcjonalności rozkładu pomieszczeń oraz sprawności doświadczalnej wieży pancernej wraz z armatą kalibru 105 mm. Wnioski wyciągnięte z testów toruńskiej baterii miały stać się punktem wyjścia dla serii podobnych konstrukcyjnie obiektów - baterii z działami 10 cm. W obiekcie znalazło się miejsca na jedno, niewielkie pomieszczenie magazynu amunicji. Kolejne pomieszczenia takie jak: izby załogi, latryny czy maszynownia, miały znaleźć się w dobudowanej później części.
Uzbrojenie baterii stanowiła armata 105 mm L/20 w wieży pancernej. Zarówno wieża jak i działo były egzemplarzami doświadczalnymi. Po testach w toruńskim obiekcie, wyprodukowano 74 tego typu wieże z armatami kalibru 105mm.
Rozwiązania bloku baterii jak i samej wieży uznano za błędne. Realizowane później obiekty tego typu miały całkowicie odmienny układ pomieszczeń i znacznie przekonstruowane wieże. Konsekwencją było zarzucenie idei jej rozbudowy i pozostawienie w formie jednowieżowej.
Obok Baterii AB IV powstał też schron amunicyjny Baterii SLB. Projekt schronu powstał 8 VI 1898 r. Potężny 6-komorowy schron amunicyjny o identycznej konstrukcji silniejszych ścian i sklepień mieścił ponad 6 tys. sztuk amunicji oraz niewielki warsztat amunicyjny i pomieszczenie dla personelu.
W skład skansenu wchodzi również Bateria Półpancerza SLB zaprojektowana w 1897 r., Bateria Półpancerna z lat 1898 – 1900, wieża S.L. Armaty L/35 10 cm z 1907 r., kopuła obserwacyjna P.B. ST 96 z 1903 r., schron SBF-180 z 1966 r., radziecki punkt obserwacyjno - bojowy SPS-2m, żelbetowe stanowisko ogniowe „Żbot”, schron BWS firmy Dywidag, pruski punkt obserwacyjny, pancerne stanowisko obserwatora piechoty WT 90 oraz polskie pancerne stanowisko obserwacyjno bojowe.
Dotychczasowe akcje podejmowane przez toruńskich miłośników fortyfikacji w celu ratowania substancji zabytkowych tj. zdejmowanie i składowanie w bezpiecznym miejscu pancerzy w tym przypadku było niemożliwe. Jedynym ratunkiem dla obiektu jest jego rewitalizacja i udostępnienie do zwiedzania. W celu ratowania baterii w ramach Towarzystwa Przyjaciół Fortyfikacji Oddział Toruń, powstała sekcja pracująca nad uratowaniem baterii. Na przełomie 2007 i 2008 r. członkowie sekcji powołali samodzielne stowarzyszenie - Toruńskie Towarzystwo Fortyfikacyjne, którego głównym celem jest ratowanie Baterii i okolicznych obiektów.
Bateria została wydzierżawiona w maju 2004 r. W ciągu niespełna roku udało się oczyścić prawie całkowicie zasypane wnętrza, zabezpieczyć wszystkie wejścia i w końcu odkopać baterię, wywożąc ponad 700 ton ziemi. Po udostępnieniu baterii dla ruchu turystycznego, przygotowywana jest ekspozycja plenerowa przybliżająca wiedzę o sztuce inżynierii fortecznej - w pobliżu baterii posadowiony został polski schron z lat 60-tych, a także radziecki z lat 80-tych. Ekspozycja ta jest stale rozwijana. Kolejnym etapem jest zagospodarowanie wybranych sąsiednich obiektów, w chwili obecnej praktycznie opuszczonych i podlegających silnej dewastacji. Pierwszym z nich jest schron amunicyjny Baterii Półpancernej, który wraz z zagospodarowaną już Baterią AB IV, a wkrótce także z blokiem bojowym Baterii Półpancernej stworzą planowany na szerszą skalę Skansen Fortyfikacji Pancernej Twierdzy Toruń.
Całe przedsięwzięcie działa na zasadach non-profit - wszelkie pozyskane środki inwestowane są w rewitalizację obiektów fortecznych. Finanse pochodzą z prywatnych kieszeni członków TTF, a także od sponsorów którzy pomagają nam finansowo lub materialnie.
Zobacz także:
do góry 
