Bojanowski Jerzy

Muzyk, dyrygent, twórca hejnału toruńskiego, kierownik “Opery Pomorskiej” (1925 r.) a następnie nowego Zrzeszenia Artystów Teatrów Miejskich Toruń-Grudziądz (1926 r.)

Data urodzenia: 1893

Miejsce urodzenia: Kamienskoje k. Jekatierinosławia, Ukraina

Data śmierci: 1983 r., Milwaukee, Wisconsin, USA

Dyplom: Wykształcenie: 1907-1912 - kurs kompozycji pod kierunkiem Felicjana Szopskiego, Szkoła Muzyczna Towarzystwa Muzycznego w Warszawie 1913–1914 - studia pod kierunkiem Franciszka Schrekera, Akademia Muzyczna w Wiedniu. Dodatkowo wykłady z muzykologii na uniwersytecie w Wiedniu. 1915–1916 – studia prawnicze na uniwersytecie w Charkowie 1924-1925 - dalsze studia dyrygenckie w Niemczech, m. in. w lipskim Gewandhauzie.


W 1925 r. utworzona została w Toruniu Opera Pomorska pod kierownictwem Jerzego Bojanowskiego, natomiast naczelnym dyrektorem Zjednoczonych Teatrów Miejskich został Karol Benda, a następnie, już bez udziału Bydgoszczy – Teatrów Miejskich Toruń-Grudziądz - Jerzy Bojanowski. Brak subwencji spowodował, iż scena ta działała tylko dwa sezony i w 1927 r. uległa likwidacji, pomimo usilnych prób jej ratowania przez Bojanowskiego.


Opera Pomorska dała w sumie 26 premier (w drugim sezonie tylko 7). Wystawiono Halkę, Aidę, Pajace, Cyrulika Sewilskiego, Fausta, Sprzedaną narzeczoną, Lohengria, Fra Diavolo.


W międzyczasie Bojanowski kilkakrotnie wyjeżdżał z Torunia do Warszawy i Pragi czeskiej, by tam dyrygować koncertami w wykonaniu miejscowych orkiestr symfonicznych. Kontakty Jerzego Bojanowskiego z Filharmonią w Pradze doprowadziły wówczas do zbliżenia polsko-czeskiego na gruncie lokalnym toruńskim. W efekcie z okazji wystawienia w Teatrze Miejskim w Toruniu 20 listopada 1926 r. narodowej opery czeskiej Bedrzicha Smetany Sprzedana narzeczona, przybyli na tę premierę poseł i minister pełnomocny Republiki Czechosłowackiej dr R. Flieder, konsul czechosłowacki dr Gloss z Poznania i inne osobistości.


Trwałym śladem pobytu Jerzego Bojanowskiego w Toruniu jest skomponowany przez niego Hejnał Toruński, którego początkowe takty z okazji jego premiery zamieścił Tygodnik Toruński z 29 maja 1926 r.


W 1927 r. Bojanowski opuścił Toruń, a w 1932 r. wyjechał do USA, gdzie z ramienia rządu polskiego był instruktorem muzycznym tamtejszych polonijnych orkiestr i chórów. Początkowo osiadł w Chicago i dyrygował gościnnie tamtejszą Orkiestrą Symfoniczną. Propagował muzykę polską, wykonując m. in. Pieśń o Wszechbycie z tryptyku symfonicznego Odwiecznych pieśni Mieczysława Karłowicza. Koncert ten, powtórzony w Winnipeg, został również nadany przez radio. W Minneapolis wykonał jeszcze Stańczyka Ludomira Różyckiego, zaś w Wadena, w Stanie Minnesota, dyrygował Stepem Zygmunta Noskowskiego. Zorganizował też Orkiestrę Symfoniczną w Tulsa w Stanie Oklahoma. Toruń odwiedził w 1973 r.


Kariera zawodowa


1920-1922 - nauczanie w klasie teorii Państwowej Akademii i Szkoły Muzycznej w Poznaniu (późniejsze Państwowe Konserwatorium Muzyczne), następnie w nowo utworzonej klasie dyrygentury


1922-1924 – pierwszy dyrygent w Teatrze Wielkim w Poznaniu,


1927-1928 – kierownik muzyczny teatrów miejskich we Lwowie, stałe koncerty symfoniczne połączonych orkiestr teatralnych


1928 - dyrygent opery w Teatrze Wielkim w Warszawie.


1935 – organizator, dyrygent i kierownik artystyczny Orkiestry Symfonicznej w Milwaukee,


1936 – prowadzenie cyklu koncertów w Minneapolis


1937 - dyrygent Orkiestry Symfonicznej Stanu Illinois oraz Towarzystwa Opery Amerykańskiej w Chicago,


1938 - dyrygent Orkiestry Symfonicznej w Omaha w stanie Nebrasca


1939 - dyrygowanie w Chicago koncertami symfonicznymi, koncertami na wolnym powietrzu i przedstawieniami operowymi, podróż artystyczna po Europie i Stanach Zjednoczonych (jako dyrygent polskiego baletu reprezentacyjnego), występy na Wystawie Światowej w Nowym Jorku


1941–1951 – dyrygowanie koncertami symfonicznymi pod nazwą Muzyka pod Gwiazdami w Milwaukee,


1944–1945 – prowadzenie żeńskiej orkiestry symfonicznej w Chicago


1977 - prowadzenie – w wieku 84 lat - orkiestry w czasie premiery opery Halka w Milwaukee (w ang. wersji językowej)


Nagrody:


1966 - honorowa nagroda Amerykańskiego Stowarzyszenia Polskich Klubów Kulturalnych



1971 - odznaka “Zasłużony dla kultury polskiej za granicą”


Bibliografia:


Przybyszewski K., Bojanowski Jerzy, w: Mikulski K. (red.), Toruński Słownik Biograficzny, T. I, Towarzystwo Miłośników Torunia, Toruń 1998, s. 34-36.


http://music.library.wisc.edu/wma/papers/bojanowski/jbhome.htm


 


Zobacz także:

do góry