Brukalski Piotr

Data urodzenia
1858-10-19
Data śmierci
1932-10-10

Biogram

Polski architekt, syn Jakuba, właściciela restauracji w Warszawie i Aleksandry z Klawów. Ukończył w 1876 warszawską Szkołę Realną. W latach 1876–1882 studiował w Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. Początkowo działał w Petersburgu, gdzie zdobył I nagrodę w konkursie na pomnik marynarzy w Odessie. W 1883 wziął udział w powtórzonym konkursie na kaplicę – mauzoleum Karola Scheiblera w Łodzi. Pod koniec lat 80. XIX w. przeprowadził się do Łodzi. W 1892 mieszkał i miał pracownię przy ul. Spacerowej (obecnie al. T. Kościuszki) 14, ul. Zielonej w 1900 r., oraz przy ul. Andrzeja 5 (obecnie ul. Andrzeja Struga) w latach 1901–1919. Projektował, rozbudowywał lub przebudowywał kamienice, wille fabrykanckie i szkoły. Pracował też dla przedsiębiorstwa budowlanego Otto Gehliga. O jego architektonicznym talencie z uznaniem pisano w polskojęzycznej prasie łódzkiej, głównie w „Rozwoju″.
Działał również społecznie, m.in. był jednym z inicjatorów powołania Koła Architektów i Budowniczych w Łodzi w 1922 r., którego był pierwszym prezesem. Powołanie go na początku 1932 w skład jury w konkursie na rozplanowanie dzielnicy przy dworcu Łódź Fabryczna było ostatnim śladem jego działalności zawodowej. Zmarł w październiku tego roku.

Lista realizacji

Ważniejsze realizacje w Łodzi:

- 1891 - lecznica dla zwierząt A. Kwaśniewskiego i H. Warrikoffa, - obiekt znany z metalowej postaci konia na szczycie budynku, wzmiankowany we wczesnych wierszach Juliana Tuwima,
- 1893-1894 - budynki gospodarcze zakładów J. Johna przy ul. Piotrkowskiej 217/221,
- 1895-1896 - przebudowa kamienicy frontowej, oficyna mieszkalna i budynki gospodarcze na posesji W. Kopczyńskiego przy ul. Piotrkowskiej 93,
- 1896 - kamienica R. Schweikerta przy ul. Piotrkowskiej 147 - 3-piętrowa kamienica z wysokimi dachami o cechach renesansu francuskiego,
- 1896 - kamienica L. Kruschego przy ul. Piotrkowskiej 181 - 3-piętrowa kamienica o cechach neobarokowych;
- 1897 - budowa kamienicy H. Sachsa (wcześniej S. Bahariera) przy ul. Piotrkowskiej 107 (E. Creuzburg), 1895, w przekształcona przez D. Landego;
- 1898 - 3-piętrowa kamienica zakładów L. Geyera przy ul. Piotrkowskiej 297/301,
- 1898-1899 - przebudowa budynku Grand Hotelu przy Pasażu Meyera 2 (obecnie Ulica Stanisława Moniuszki w Łodzi) - wysokiego, 4-piętrowego gmachu o bogatej neobarokowej fasadzie, pełniącego funkcje hotelowe i biurowe,
- 1898-1899 - 3-piętrowa tkalnia i inne budynki przemysłowe dla zakładów Juliusza Heinzla przy ul. Piotrkowskiej 222/232,
- 1900-1903 - przebudowa kamienicy I. D. Frienda przy ul. Piotrkowskiej 58 i budowa oficyn,
- 1900-1903 - Szkoła Przemysłowo-Rękodzielnicza (ob. zespół Szkół Ponadgimnazjalnych) przy ul. Pańskiej 115 (obecnie ul. S. Żeromskiego) - w ramach firmy O. Gehliga - jeden z największych gmachów szkolnych Łodzi, o uproszczonych formach neorenesansowych, który przed I wojną światową mieścił także rosyjski sąd,
- 1909 - piętrowy dom handlowy przy ul. Piotrkowskiej 100a, mieszczący po 1920 kawiarnię „Esplanada″ - jeden z piękniejszych łódzkich obiektów secesyjnych,
- 1911 - współtautorstwo projektu Szkoły Zgromadzenia Kupców przy Dzielnej 68 (obecnie G. Narutowicza) - jednego z pierwszych budynków o konstrukcji betonowej

Autorstwo przypisywane, nie potwierdzone:

- 1898 - projekt willi J. Richtera przy ul. Placowej (obecnie ul. S. Skorupki) na którego urzędowej kopii widnieje jego podpis (najprawdopodobniej twórcą jest wiedeńczyk Karl Seidl).
- Wg „Rozwoju″ miał też być autorem projektu kamienicy J. Petersilgego przy ul. Piotrkowskiej 86.
- 1888 – projekt gmachu Towarzystwa Ubezpieczeń „Rosja” w Warszawie z 1888 r., który wygrał konkurs, ale zrealizowany został po przeróbkach przez Władysława Marconiego.

Bibliografia

- Strzałkowski Jacek, Architekci i budowniczowie w Łodzi do 1944 roku, Łódź 1997,
- Stefański Krzysztof, Ludzie, którzy zbudowali Łódź. Leksykon architektów i budowniczych miasta (do 1939 roku), Łódź 2009,
- Stefański Krzysztof, Gmachy użyteczności publicznej dawnej Łodzi. Banki, hotele, szkoły, szpitale, teatry…, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami w Łodzi, Zora, Łódź 2000,
- Łoza Stanisław Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954
- Rynkowska Anna Ulica Piotrkowska, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1970

https://pl.wikipedia.org/wiki/Piotr_Brukalski
http://www.seiren.pl/Artykuly/2013/28102013-towarzystwo-ubezpieczen-rossya.html

Relations