Inicjatorka powołania "Archiwum i Muzeum Pomorskiego Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek"
Data urodzenia: 19 III 1909
Miejsce urodzenia: Toruń
Data śmierci: 10 I 2009
Urodziła się 19 marca 1909 r. w Toruniu. Po ukończeniu Żeńskiego Gimnazjum Humanistycznego studiowała matematykę na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Już przed II wojną światową pracowała społecznie jako instruktorka Przysposobienia Wojskowego Kobiet. Następnie była komendantką Rejonu Śląskiego PWK, a we wrześniu 1939 r. żołnierzem Kobiecego Batalionu Pomocniczej Służby Wojskowej. Po zaprzysiężeniu do SZP pod pseudonimem "Zelma" była odpowiedzialna za organizację komórki kobiecej i pełniła funkcję szefa łączności w Komendzie Podokręgu SZP-ZWZ. Przeniesiona do Warszawy pełniła funkcję kuriera pod pseudonimem "Zo". W czasie wojny, posługując się fałszywymi dokumentami, przekraczała granice przenosząc pieniądze, dokumenty oraz meldunki. W lutym 1943 r. jako emisariuszka Komendanta Głównego AK wyruszyła przez okupowaną Europę do Londynu, wracając stamtąd skokiem spadochronowym 10 września 1943 r. Uczestniczyła też w Powstaniu Warszawskim, a następnie przeniosła się do Krakowa, gdzie kontynuowała wcześniejszą działalność.
Po wojnie pracowała krótko w Państwowym Urzędzie WFiPW przy Ministerstwie Obrony Narodowej, a następnie powróciła do pracy nauczycielskiej. W 1951 r. została aresztowana przez UB. W więzieniu przebywała do 24 lutego 1955 r. W kolejnych latach związała się z Uniwersytetem Gdańskim uzyskując tytuł doktora (1965 r.), a następnie doktora habilitowanego (1973 r.). Do Torunia jeszcze w latach 70. i do 1978 r. była pracownikiem UMK. W 1995 r. została mianowana profesorem nauk humanistycznych.
Na emeryturze gromadziła materiały historyczne poświęcone dziejom Armii Krajowej. Założyła Klub Historyczny, a także jest inicjatorką powołania Fundacji "Archiwum Pomorskie Armii Krajowej", a w 1996 r. Memoriału Generał Marii Wittek.
W 2006 r. została mianowana generałem brygady. Dwukrotnie odznaczona Orderem Wojennym Virtuti Militari, 5-krotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Oficerskim, Orderem Odrodzenia Polski oraz Orderem Orła Białego. W 1993 r. została wyróżniona Honorowym Obywatelstwem Miasta Torunia.
Elżbieta Zawacka zmarła 10 stycznia 2009 r. w Toruniu.
Zobacz także:
do góry 
